Przemiany w rolnictwie

W miarę rozwoju rolnictwa obserwować można zmiany w sposobie wykorzystania ziemi i formach jej własności. Pomimo odmienności warunków przyrodniczych, ekonomiczno-społecznych, czy historycznych, podstawowe typy rolnictwa występowały, bądź występują powszechnie. Każdy system rolniczy ma pewną ?pojemność ludnościową”, czyli zdolność zapewnienia żywności określonej liczbie ludzi. Przyrost ludności doprowadzić może do dezintegracji systemu, zadziałania mechanizmów ograniczających nadmierną w danych warunkach liczebność populacji ludzkiej bądź też do zmian w sposobie uprawy roli w kierunku zwiększenia intensywności jej wykorzystania. Następstwem presji ludnościowej jest zatem ewolucja systemów rolniczych od wy- paleniskowego rolnictwa wędrownego poprzez systemy ugorowe do systemów rolnictwa intensywnego. Miarą intensywności w rolnictwie jest zwykle wykorzystanie ziemi związane z dużymi nakładami pracy ludzkiej w różnych formach – bezpośredniej i pośredniej. Rolnictwo okresu przed-przemysłowego można określić jako system zamknięty. Nie wymagał on dopływu energii pochodzącej spoza rolnictwa, jako że jej źródłem były mięśnie ludzi czy zwierząt pociągowych, dla których żywności i paszy dostarczało rolnictwo. Dział roślinny i zwierzęcy były ściśle ze sobą powiązane. Ważną rolę w utrzymaniu żyzności gleby odgrywał obornik. Istniał zatem cykl składników mineralnych zbliżony do obiegu zamkniętego. Rozwój nauki, techniki i przemysłu w XIX wieku zapoczątkował wielkie przeobrażenia w rolnictwie. Na polach pojawiły się samobieżne maszyny rolnicze, zaczęto stosować nawozy przemysłowe i pestycydy, uzyskano również znaczący postęp związany z wyhodowaniem nowych, wysokowydajnych odmian roślin uprawnych i ras zwierząt.